Rolverdeling
BETROKKENEN
In dit hoofdstuk worden de rollen van de betrokkenen omschreven in het proces. Om de kwaliteiten van dit instrument te kunnen realiseren zijn bij de invulling van de rollen de samenwerkings- en afstemmingsuitgangspunten belangrijk. De juiste synergie tussen omgeving, jonge mantelzorger, consulent en fotograaf zorgt voor een goede workshop.
Zo ervaren en beleven de CONSULENTEN in de voorbereiding zelf de workshop (zie voorbereiding; voorbereidende workshop). Met deze ervaring zijn de consulenten beter in staat zich te verplaatsen in wat er gebeurt op dat specifieke moment bij het kind. En kunnen op basis van die ervaring makkelijker aansluiten bij waar de deelnemers op dat specifieke moment ondersteuning nodig hebben om hun verhaal te verbeelden.
De OUDER(S)/VERZORGER(S) zijn de schakel in communicatie tussen de jonge mantelzorger en de consulent, maar kunnen voor de workshop ook een ondersteunende taak hebben bij de keuze van het onderwerp of het vooraf bedenken van een quote. Bij de expositie zet de fotograaf en de consulent de jonge mantelzorger centraal in het eigen familiesysteem (omgeving).
Speciaal voor de CONSULENTEN zijn er de filmpjes gemaakt ter voorbereiding op de workshop zodat ze de fotograaf tijdens de uitvoering van de workshop kunnen helpen. Deze samenwerking maakt dat er voldoende tijd voor de fotograaf is om alle kinderen individueel te begeleiden naar de beste technische/artistieke foto. Waarbij juist de zeggingskracht van de foto tot uiting komt, passend bij het kind en zijn/haar verhaal.
Tijdens het maken van de foto’s komt de FOTOGRAAF in het levensverhaal van het kind/jongere. Als de jonge mantelzorger dat wil delen met de fotograaf, dan is dat mogelijk, maar echt in gesprek gaan voelt met de vaak vertrouwde consulenten meestal veiliger. In de pauze en/of op een meer informele hangplek is er alle ruimte hiervoor.
'Ik denk niet dat we zonder fotograaf kunnen. Misschien zou je wel wat kunnen doen in het begeleidende proces, maar ik denk juist dat we elkaar daarin versterken, in het technische en het ondersteunende gedeelte.'
Zo raken fotograaf en consulent elkaars werkveld, maar met de juiste synergie. De jonge mantelzorger is altijd leidend in wat ze willen delen en met wie. Soms is het contact met een andere JONGE MANTELZORGER al voldoende. Want zoals het onderzoeksrapport ook zegt “het hoefde er niet over te gaan, maar het kon wel”.
Het is belangrijk dat de FOTOGRAAF en CONSULENT vooraf bespreken hoe de rollen en taken worden ingevuld en waar eventueel grijze gebieden liggen. Het kan helpen voorbeeldsituaties te bespreken. Beide moeten vooraf aan de workshop een goed gevoel hebben over de samenwerking. Bespreek eventuele “beren op de weg”.
Het is een arbeidsintensieve workshop en de tijd gaat heel snel. Daarin is het daadwerkelijk zien van alle deelnemers individueel belangrijk. Bij een grotere of intensieve groep is het wenselijk om VRIJWILLIGERS in te zetten. Neem deze vrijwilligers indien mogelijk mee in het voorbereidingstraject.
De Consulent
De consulent begeleidt de kinderen/jongeren bij de workshop naar behoefte. De consulent zorgt voor een veilige omgeving, vertrouwdheid en ondersteunt bij praktische zaken. Zij verzorgen de communicatie met de jonge mantelzorgers en het gezin, regelen de ruimte en zorgen voor een pauzemoment met een drankje en iets te eten.
Lees meer
DE Fotograaf
De fotograaf is begeleider van het creatieve proces van de jonge mantelzorger en zorgt voor een hoge kwaliteit van de foto. De fotograaf benadert de deelnemers als professionele fotografen.
Lees meer
De consulent
Voorbereiding
De workshop wordt voorbereid samen met de fotograaf, hierbij kunnen de consulenten specifieke aandachtspunten aan de orde brengen vanuit hun ervaring met de jonge mantelzorgers.
De consulent kan in de voorbereiding de jonge mantelzorger ondersteunen bij de keuze van een onderwerp en/of het (voorbereiden van) bedenken van een quote. Daarnaast verzorgt de consulent het contact richting en communicatie met de ouder(s)/verzorger(s).
Uitvoering
Tijdens de workshop zorgt de consulent voor een veilige prettige sfeer en staat open voor gesprekken die kunnen ontstaan met de jonge mantelzorgers. Ook kan de consulent de jonge mantelzorgers observeren en op basis daarvan een vraag stellen of op een andere manier ondersteuning bieden. Het is belangrijk om naast de ruimte voor de uitvoering van de workshop ook een plek te hebben waar de consulent 1 op 1 in gesprek kan gaan. De pauze blijkt vaak bij de jonge mantelzorgers een moment te zijn waarop ze dit aangeven. De consulenten spelen een belangrijke rol in het formuleren van de quotes; dit is ook vaak een moment van gesprek (Wat wil je laten zien met je foto? Waar haal jij kracht uit?)
'De kinderen wisten heel goed de weg naar de consulenten te vinden zonder dat ze ze eigenlijk echt goed kenden, maar tijdens dat pauzemomentje met een beetje limonade zag je bij de jongeren van alles ontstaan, en dan weet je natuurlijk niet waar ze het over gehad hebben, maar ik zag wel dat dat heel waardevol was. Vooral bij de tieners, die hadden er echt behoefte aan.'
Expositie
Bij de expositie zorgen de consulenten voor een gezellige en vertrouwde sfeer en zijn ze aanspreekbaar voor zowel de jonge mantelzorgers als de ouder(s)/verzorger(s) en de andere familieleden of vrienden. Ze verzorgen een hapje en een drankje. Wanneer het een grote expositie betreft is het goed om als consulenten een kleine activiteit voor de eventuele broers/zusjes te organiseren zodat de aandacht tijdens de expositie volledig naar de jonge mantelzorger en zijn/haar foto kan gaan.
De consulent ziet tijdens de expositie de jonge mantelzorger sámen met het gezin. Daar kan eventueel later, bijvoorbeeld bij een huisbezoek of tijdens de brusjesgroepen, op worden teruggekomen hoe de expositie is ervaren.
'Ik vind het vooral heel mooi dat ze een tastbare herinnering hebben van iets waar ze blij van worden. Want soms schiet dat er bij in, dat ze zich eigenlijk niet meer realiseren ‘waar word ik nou gelukkig van of blij van?’, omdat het soms heel lang vast zit met de thuissituatie. Als je daar dan een tastbare herinnering kunt bieden en het is voor jou gewoon het geheugensteuntje om dan eens te kijken ‘O ja, dat is iets wat me gelukkig maakt. Misschien is dat dan iets wat ik vaker moet doen om weer wat lekkerder in m’n vel te zitten.’
De fotograaf
Voorbereiding
De fotograaf bereidt de workshop samen met de consulenten voor. Hierbij gaat het zowel om praktische zaken, bijvoorbeeld samen de statieven en camera’s opzetten, afstemmen wat er wel en niet meegenomen mag worden (bijv. wel/geen huisdieren, drank etc.) maar ook over de gesprekken met de jonge mantelzorgers die kunnen ontstaan en hoe hiermee om te gaan. Met de juiste synergie verloopt dit op natuurlijke wijze. De fotograaf zelf zorgt ervoor dat al het materiaal op orde is; de batterijen van de camera’s zijn opgeladen; de geheugenkaarten zijn leeg etc.
De fotograaf kan ook in de voorbereiding met de consulenten aandacht schenken aan de artistieke kant, zodat de jonge mantelzorger hier meer inzicht in heeft. De fotograaf neemt hiervoor voldoende ondersteunende technische als creatieve & natuurlijke materialen mee.
'Ik vond het juist wel fijn dat het er niet per se over hoefde te gaan, maar het kon er wel over gaan, en het was ook wel prima en eigenlijk snapte iedereen je wel als je wat zei.'
Uitvoering
De fotograaf geeft een korte inleidende instructie over het fotograferen met een presentatie, instructiebladen, aan de hand van de camera’s en voorbeelden over belichting en perspectieven. De fotograaf past dit aan het niveau van de jonge mantelzorgers. Het stappenplan van de workshop is op verschillende plekken in de ruimte terug te zien als reminder. De fotograaf gaat met iedere jonge mantelzorger kijken naar de opstelling en ondersteunt bij het maken van een kwalitatief hoogstaande foto. Het is belangrijk dat er voldoende tijd is om iedere deelnemer genoeg aandacht te geven bij het creatieve en artistieke proces. De deelnemers kunnen de fotograaf ook tijdens het fotograferen vertellen over bijvoorbeeld waarom het voorwerp dat ze meegenomen hebben belangrijk voor hen is; hoe zij zich daarover voelen of wat het met hen doet. De fotograaf kan in gesprek gaan met de jonge mantelzorger, maar ook de consulent vragen om de jonge mantelzorger daar verder in te ondersteunen. Aan het eind van de workshop selecteert de jonge mantelzorger samen met de fotograaf de mooiste foto. Deze wordt door de fotograaf gecontroleerd op technische aspecten als scherpte en belichting. De artistieke keuze ligt altijd bij de jonge mantelzorger; de mening van de fotograaf is ondergeschikt. De fotograaf complimenteert de jonge mantelzorger met de mooie foto’s. De fotograaf controleert ook of de quote beschikbaar is.