voorbereiding

Er hebben gastfotografen meegedaan aan de workshops en leergemeenschap om ervaringen van andere fotografen op te halen. Met deze informatie is een basisprofiel voor fotografen ontwikkeld. Voor toekomstige projecten zal er een fotograaf gezocht en gekozen moeten worden. Dat kan bijvoorbeeld bij de cultuurorganisaties als Kunstcircuit, Kaliberkunsten, Amphion, Cultuur Oost etc. of bij lokale fotoclubs, de fotobond of de foto- vakvereniging. Naar aanleiding van dit project wil de initiatief nemende fotograaf onderzoeken of zij een netwerk van een aantal fotografen kan ontwikkelen voor sociaal artistieke samenwerkingen; specifiek voor het werken met jonge mantelzorgers. 

De FOTOGRAAF heeft een centrale rol in het gehele proces. De fotograaf dient over een aantal vaardigheden te beschikken om deze rol op een goede manier te kunnen vervullen:

• Een fotograaf moet goed met kinderen en jongeren kunnen omgaan en inlevingsvermogen hebben.
• De fotograaf zal de eigen artistieke waarden ondergeschikt moeten kunnen maken aan de artistieke waarden en wensen van de jonge mantelzorger.
• De fotograaf moet in staat zijn om uit te leggen op het niveau van de kinderen en jongeren.
• De fotograaf moet onder tijdsdruk kunnen werken en presteren; het is het belangrijk dat alle deelnemers met een mooie professionele foto naar huis gaan, dit moet voor de hele groep binnen het korte tijdsbestek gebeuren.

Meer informatie over de rol van de fotograaf zie “de fotograaf.”
Tools & instrumenten: beschrijving profiel fotograaf en informatie voor de fotograaf.

A. Voorbereidingsworkshop

De volgende punten zijn ervaren:

• Het kiezen van een onderwerp thuis gebeurt weloverwogen;
• Tijdens de uitleg zelf is men al bezig in het hoofd met hoe en wat ze willen gaan fotograferen;
• Iedereen is nieuwsgierig naar wat de anderen hebben meegenomen en waarom;
• Zodra men aan het werk gaat; is iedereen gericht op het eigen proces (uit het hoofd) en dat maakt emoties los;
• Het maken van een persoonlijke quote bij de foto op het moment zelf is daarom lastig;
• Het is een heel gestructureerde aanpak en de tijd gaat snel.

Door deze ervaring zelf te beleven zijn de consulenten goed voorbereid en kunnen zij zich inleven in wat er gebeurt tijdens de workshop bij de jonge mantelzorgers. Dit helpt bij het ondersteunen van de workshop. Wordt het project door maar één organisatie uitgevoerd dan is een voorbereidingsworkshop (te) kostbaar. In plaats daarvan worden de bovenstaande ervaringen meegenomen in het voorbereidende gesprek van de fotograaf met de consulent(en).

B. Voorbespreking consulent
Met name de expositie voorbereiden vraagt tijd.

• Communicatie; hoe worden de deelnemers benaderd? In dit project zijn de deelnemers per brief uitgenodigd via de ouder(s) verzorgers door de consulenten. Voor de jongere doelgroep (tot 12 jaar) zijn de ouder(s)/verzorger(s) gevraagd hun kind te helpen bij het komen van de keuze van het onderwerp.
• Groepsgrootte; de fotograaf moet ieder kind in de 2 uur durende workshop persoonlijke aandacht kunnen geven. Daarom is een groep van 12 het maximum. Bij grotere groepen is een 2^de (hulp)fotograaf zeer wenselijk. Bij een intensieve groep (veel jonge kinderen bijv.) is extra inzet van vrijwilligers wenselijk.
• Ruimte; de ruimte moet geschikt zijn, zodat alle deelnemers voldoende ruimte hebben een opstelling te maken, al dan niet met een ministudio. Voor het gebruik van de ministudio’s zijn ook tafels nodig. Ten tijde van de pandemie is er extra ruimte nodig om aan de afstandsmaatregelen te kunnen voldoen.
• Rolverdeling; afspraken over hoe de sociaal artistieke samenwerking binnen de verschillende stappen van de workshop (zie programma) zo goed mogelijk verlopen. Het betreft technische, sociale en praktische aspecten. Tijdens de workshop is het belangrijk dat de fotograaf voldoende tijd en aandacht kan schenken aan het artistieke aspect en het welbevinden bij alle deelnemers. Daarom is het belangrijk dat alle aanwezige begeleiders samen zo veel mogelijk helpen met de praktische ondersteuning van de workshop. Bijvoorbeeld aan het begin van de workshop helpen met het opbouwen van de statieven en camera’s en aan het eind van de workshops met het toevoegen en bedenken van de quotes.
• Materialen; bespreek de wijze waarop de foto’s worden afgedrukt; op welk materiaal en de grootte. Dit is van tevoren bekend omdat materiaalkosten als grote kostenpost in het financieringsplan is opgenomen. Dit hangt samen met de afspraken over de expositie.
• Tijdpad voor de planning; minimaal twee weken voor de workshop worden de deelnemers uitgenodigd. De expositie volgt indien mogelijk binnen een maand na de workshop. Houd er wel rekening mee dat er voldoende tijd moet zijn om de foto’s te laten drukken.
• Doorloop van de workshop; de verschillende stappen van de workshop worden door de fotograaf toegelicht aan de consulenten;
  • Opbouw
  • Ontvangst
  • Presentatie
  • Aan het werk
  • Pauze
  • Aan het werk
  • Fotocontrole en quote
  • Inleveren
  • Afbouw
    Deze stappen staan beschreven bij “workshop doorloop” en zijn terug te zien in het filmpje en in het programma. Voor de technische ondersteuning om snel aan de slag te kunnen gaan is er een voorbereidend ondersteunend instructiefilmpje over de statieven en camera’s voor de begeleiders.
• De wijze van exposeren, planning, locatie en datum en programma opening (zie expositie)

Tools en instrumenten: zie hieronder de procesfilm; technisch instructiefilmpjes over statieven en camera’

Per workshop is een programma gemaakt. De doorlooptijd is maximaal 2 uur. De doorloop en inhoud van het programma vindt plaats in afstemming met de consulenten. Bij grote groepen deelnemers is de workshop bijvoorbeeld gecombineerd gehouden met een andere activiteit. Dan werd per halve groep de workshop gevolgd.. Houd dan rekening met een langere doorlooptijd. Wanneer de workshop voor verschillende leeftijdsgroepen wordt gepland is het praktisch om deze achter elkaar te plannen; te beginnen met de jongste groep van 6-12 jaar op de middag. Daarna, meestal aan het begin van de avond voor de 12 plus groep.

Voor de jonge kinderen moet er voldoende tijd en ruimte gepland worden om tussen door soms even te kunnen spelen of wat te eten en drinken. Afspraken maken over wat kinderen die snel klaar zijn kunnen doen. Bv spelletjes mee.

Voor de oudere groepen moet er ruimte en tijd zijn om even te chillen of terug te trekken.

Het is belangrijk om tijd te nemen voor de inloop en de uitloop. Dit zijn momenten waar de ouder(s)/verzorger(s) veelal meekomen. De kinderen of jongeren (of de ouders die het kind komen brengen) kunnen dan nog even iets vertellen of vragen op deze momenten.

Tools en instrumenten: voorbeeldprogramma

Datum en doorlooptijd: In overleg met de consulenten wordt een datum en tijd bepaald, de locatie en de duur van de workshop met een maximale doorlooptijd van 2 uur. Bij een gecombineerde activiteit is de doorlooptijd langer. Plan minimaal drie weken vooruit.

Locatie: Voor de locatie is het van belang dat er naast de workshopruimte een aparte ruimte is waar kinderen zich even kunnen terugtrekken of even apart kunnen praten met de consulent. In de workshopruimte moet voldoende (dag)licht zijn, opstelruimte en beweegruimte. Per opstelling is voor het werken met ministudio’s een tafel nodig met daaromheen voldoende beweegruimte. Voor vrije opstellingen moet ongeveer 2,5m2 per plek gerekend worden, inclusief beweegruimte. Het is handig als er stoelen waar lappen stof overheen gelegd kunnen worden, zodat die ook gebruikt kunnen worden als “ministudio”. Ook dient de ruimte voldoende geventileerd te kunnen worden. Soms is er ook de mogelijkheid om buiten opstellingen te maken.

Versnapering: Zorg dat er wat te eten en drinken is voor de deelnemers.

Aanmelden: Spreek af op welke manier deelnemers zich kunnen aanmelden en tot op welk moment.

Begeleiding: Bespreek of en hoeveel (extra) begeleiding er nodig is en op welke manier die georganiseerd wordt (bijvoorbeeld met vrijwilligers). Neem de extra begeleiders mee in de doorloop en voorbereiding van de workshop. Voor de ondersteuning bij de quotes heeft een journalist meegedaan met een workshop; dit gaf de consulenten en de fotograaf de ruimte om de andere jonge mantelzorgers te ondersteunen.

Leeftijd & Groepsgrootte: Extra begeleiding is afhankelijk van de leeftijd van de groep en de groepsgrootte. Een groep van 8- 12 deelnemers is ideaal. De meest gebruikte leeftijdsgroepen 6-12 jaar en 12-18 jaar. Voor 12-jarige is de keuze dan vrij bij welke groep ze willen. Een andere indeling bij veel aanmeldingen: 6-9; 10-13; 14-18

Op-en afbouw: Zowel voor het opbouwen als het opruimen moet een uur worden ingepland.

Drempels

Belangrijk is dat de deelnemers zo min mogelijk drempels ervaren om mee te doen. Drempels benoemd door jonge mantelzorgers zijn bijvoorbeeld dat hij/zij zichzelf niet creatief vindt of de thuissituatie niet openbaar wil delen. Deze drempels kunnen weggenomen worden door heel duidelijk vooraf te communiceren dat de jonge mantelzorger zelf in ”de regie heeft”.

Bijvoorbeeld door een detail te fotograferen dat voor hem/haar betekenis heeft maar voor een ander niet herkenbaar is. Voor de quote geldt hetzelfde; het kan een quote zijn die direct linkt naar de thuissituatie of het beeld maar kan ook een metafoor zijn bijvoorbeeld. De quote is een vast onderdeel van het proces. Door met de quote aan de slag te gaan is de jonge mantelzorger bewust bezig vorm te geven aan de eigen emotie.

De expositie is een vast onderdeel; tijdens de expositie staat de jonge mantelzorger zelf centraal; thuis draait het grotendeels om de zorgvrager, jonge mantelzorgers zijn deze positie niet gewend. De drempel om niet openbaar te willen delen of zelf het middelpunt te zijn komt vaak terug. Door de vertrouwensrelatie van de consulent met de jonge mantelzorger hebben alle jonge mantelzorgers uiteindelijk meegedaan aan de expositie. Allemaal waren ze trots op hun werk en hebben genoten van de aandacht. Vooraf duidelijk uitleggen en drempels bespreekbaar maken is hierbij belangrijk.

De jonge mantelzorgers worden aangesproken als professionele fotografen. Wat zij doen is altijd goed en dus creatief! De workshopfotograaf geeft daarbij nog wat extra technische tips of advies en controleert het eindresultaat op belichting en scherpte. Het is goed om dit van tevoren te bespreken of in de begeleidende brief aan te geven.

Onderwerp

We vragen jonge mantelzorgers iets van huis mee te nemen dat hen steun of kracht geeft. Communiceer goede voorbeelden om hen te inspireren en ook onderwerpen die niet mogelijk zijn (bijvoorbeeld je huisdier meenemen mag niet – of juist wel-, of bijv. voorwerpen die verwijzen naar geweld).

Leg uit dat er bij de foto een bijschrift komt “een quote” die in één zin beschrijft waarom het onderwerp hen kracht geeft. De jonge mantelzorger kan hier dan van tevoren dan alvast over nadenken. Doe er een beeld met twee voorbeelden bij; één van een hele directe quote en één van een metaforische quote.

Informeren van de ouders/verzorgers

De jonge mantelzorgers worden uitgenodigd met een brief. De brief is gericht aan de ouder(s)/verzorger(s) bij jonge mantelzorgers jonger dan 14 jaar. In deze brief staat praktische informatie over de workshop en hoe je je hiervoor kunt opgeven, de keuze van een voorwerp en quote en hoe ouder(s)/verzorger(s) het jonge kind. En een persoonlijk contact voor eventuele vragen.

Tools en instrumenten: flyer uitnodiging

'Je hebt natuurlijk de expositie en de workshop, die is echt al specifiek voor de jonge mantelzorger, dus dat is eigenlijk al een moment van aandacht. Maar, je gaat nu wel iets meer bewust de jonge mantelzorger daarover na laten denken. Een stukje bewustwording zit er wel meer in dan wanneer je een normale activiteit hebt. Bij een normale activiteit benoemen we het natuurlijk ook altijd wel dat we het speciaal voor jonge mantelzorgers organiseren, maar nu is het nog wel iets meer dat de focus ligt op wat voor hen belangrijk is, en dat ze dat ook vastleggen en hun verhaal mogen doen, op hun manier. Ik denk wel dat dat wat teweeg heeft gebracht.'